Strategia 2030

Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030: „Przywracanie przyrody do naszego życia”

Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 jest planem ochrony i odtwarzania przyrody w Unii Europejskiej, częścią tzw. „Zielonego Ładu”. Plan ten opracowała w maju 2020 r. Komisja Europejska, a w październiku tego samego roku został on przyjęty przez wszystkie państwa członkowskie UE w trybie konkluzji Rady Unii Europejskiej.

Strategia jest wspólnym planem działania Unii Europejskiej, tj. opiera się na założeniu dobrowolnej współpracy wszystkich państw członkowskich w jej realizacji. Treść Strategii znajdziesz tu: po angielsku po polsku

Strategia ustala cele, jakie powinny być osiągnięte do 2030 r., w szczególności:

Utworzenie spójnej sieci obszarów chronionych: prawna ochrona co najmniej 30% powierzchni lądowej UE i co najmniej 30% obszaru morskiego UE oraz integracja korytarzy ekologicznych w ramach prawdziwej transeuropejskiej sieci przyrodniczej – tzw. cel 30% obszarów chronionych.
Objęcie ochroną ścisłą co najmniej jednej trzeciej obszarów chronionych UE (tj. co najmniej 10% obszaru lądowego i 10% obszaru morskiego), w tym wszystkich pozostałych lasów pierwotnych i starych lasów UE – tzw. cel 10%. ochrony ścisłej.
Efektywnie zarządzanie wszystkimi obszarami chronionymi, w tym wyznaczenie jasnych celów i środków ochrony oraz prowadzenie odpowiedniego monitoringu.
Odtworzenie zdegradowanych ekosystemów, w tym ekosystemów gromadzących węgiel. Stan ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu europejskim nie może się pogarszać. Co najmniej 30 proc. wspomnianych siedlisk i gatunków ma osiągnąć właściwy stan ochrony lub przynajmniej wykazywać trend pozytywny. Określają to tzw. cele odtwarzania przyrody.

Cel: 30% obszarów chronionych

Czyli prawna ochrona co najmniej 30% powierzchni lądowej UE i co najmniej 30% obszaru morskiego UE oraz integracja korytarzy ekologicznych w ramach prawdziwej transeuropejskiej sieci przyrodniczej.

Szczegóły rozumienia tak sformułowanego „celu 30%” określa dokument roboczy Komisji Europejskiej „Kryteria i wytyczne dotyczące wyznaczania obszarów chronionych”: oryginalny tekst angielski nieoficjalne tłumaczenie polskie

Co oznacza „obszar chroniony”?

„Obszary chronione” w sensie unijnej strategii to obszary Natura 2000 i te krajowe obszary chronione (formy ochrony przyrody), które spełniają minimalne wymogi, tj.:

określony status prawny obszaru chronionego,
zidentyfikowane wartości przyrodnicze dla których są chronione,
określone indywidualne cele i środki ochrony,
weryfikacja skuteczności ochrony, tj. prowadzony monitoring realizacji celów ochrony obszaru.

Oczekuje się, że obszary te będą wyznaczone na podstawie naukowej, wg kryteriów ekologicznych, jako obszary kluczowe dla ochrony różnorodności biologicznej, w tym siedlisk przyrodniczych i gatunków (ale nie tylko tych objętych dyrektywą siedliskową, lecz także tych, których ochrona jest ważna na szczeblu krajowym). Państwa członkowskie powinny objąć ochroną (oprócz sieci Natura 2000) obszary, które nie są i nie będą musiały być włączone do sieci Natura 2000, ale są ważne dla zwiększenia jej spójności i poprawy łączności między obszarami Natura 2000, w tym transgranicznie; a także obszary dla gatunków i siedlisk wymagających ochrony krajowej, w tym ujętych na Czerwonych Listach. Priorytet należy przyznać ochronie ekosystemów wychwytujących i magazynujących węgiel, np. torfowiskom, obszarom przybrzeżnym, morskim, starym lasom itp.

Dopuszcza się zaliczenie na cel 30% także obszarów wyznaczanych prawnie w innych celach niż ochrona przyrody (np. obszary wodochronne, obszary ograniczonego rybołówstwa, tereny wojskowe z ograniczonym dostępem), jeżeli konsekwencją ich wyznaczenia jest stosowanie środków chroniących skutecznie i długoterminowo różnorodność biologiczną. Są to tzw. inne skuteczne obszarowe środki ochronne, ang. OECMs (skrót od „other effective area-based conservation measures”). Także w tym przypadku warunkiem jest odpowiedni reżim prawny, istnienie celu ochrony, stosowanie odpowiednich środków ochronnych i monitoring.

Ochroną można obejmować także obszary odtwarzana przyrody, jeżeli ich odtwarzanie jest prowadzone tak by docelowo spełniły kryteria „obszarów chronionych”.

Co „cel 30%” oznacza dla poszczególnych państw członkowskich?

Cele procentowe odnoszą się do całych tzw. regionów biogeograficznych, a nie do terytorium i wód każdego państwa. Oczekuje się, że „wszystkie państwa członkowskie UE przyczynią się do osiągnięcia tych celów w stopniu proporcjonalnym do swoich wartości przyrodniczych i do swojego potencjału odbudowy przyrody”.

Regiony biogeograficzne to duże jednostki geograficzno-przyrodnicze, na które podzielona jest Europa. Polskie Karpaty są częścią tzw. alpejskiego regionu biogeograficznego (skupiającego generalnie wszystkie wysokie góry Europy). Pozostała lądowa cześć Polski jest częścią kontynentalnego regionu biogeograficznego. Jako odrębny region traktowany jest Bałtyk. Cel może więc być osiągnięty także, gdy np. obszary chronione pokryją mniej niż 30% polskich Karpat, ale ponad 30% Pirenejów (lub odwrotnie). Z drugiej strony, ewentualna nadwyżka obszarów chronionych w polskich Karpatach nie skompensuje niedoboru obszarów w pozostałej lądowej części Polski ani na Bałtyku; ewentualne duże obszary na Litwie nie mogą skompensować ich braku w Polsce (bo Litwa to już tzw. borealny region biogeograficzny).

Komisja Europejska szacuje, na podstawie danych przekazanych przez państwa członkowskie, że obszary chronione pokrywają obecnie 26% obszaru lądowego UE i 12% mórz – w Polsce odpowiednio: 39,6% lądu i 21,8% morza. Te dane nie są jednak jeszcze podzielone między alpejski i kontynentalny region biogeograficzny, ani zweryfikowane pod kątem spełnienia kryteriów przez poszczególne typy obszarów chronionych.

Droga do celu

Każde państwo członkowskie UE w 2022 r. przedłoży Komisji Europejskiej wykaz istniejących obszarów chronionych które spełniają kryteria oraz deklarację wyznaczenia nowych obszarów (w tym w zakresie ochrony ścisłej). Te przedłożenia będą przedmiotem dyskusji (w I połowie 2023 r.) w formule tzw. seminarium biogeograficznego, czyli z udziałem przedstawicieli państw członkowskich, ekspertów oraz organizacji pozarządowych działających w roli „adwokatów przyrody”. Konkluzją dyskusji powinna być ocena, czy obszary chronione raportowane przez poszczególne państwa faktycznie spełniają kryteria „obszarów chronionych” w sensie strategii, oraz czy propozycje rozwoju sieci obszarów chronionych w poszczególnych państwach faktycznie „przyczyniają się do osiągnięcia celu w stopniu proporcjonalnym do swoich wartości przyrodniczych i do swojego potencjału odbudowy przyrody”. W wyniku takiej dyskusji, państwa członkowskie mogą zostać poproszone o zrewidowanie swoich zobowiązań, tak aby wszyscy przyczyniali się w proporcjonalny sposób do osiągnięcia celów.

Równolegle, państwa członkowskie powinny najpierw dokończyć wyznaczane sieci Natura 2000 likwidując pozostające jeszcze luki w reprezentatywnym ujęciu w sieci wszystkich występujących w danym państwie typów siedlisk przyrodniczych i gatunków. W przypadku istnienia takich luk, Komisja Europejska prowadzi przeciwko poszczególnym państwom postępowania przeciwnaruszeniowe o niewystarczające wyznaczenie sieci Natura 2000, prowadzące potencjalnie przez Trybunał Sprawiedliwości EU. Takie postępowanie toczy się obecnie przeciwko Polsce w zakresie siedliskowej części sieci Natura 2000.

Na morzu, Ramowa Dyrektywa w/s Strategii Morskiej wymaga, by „państwa członkowskie włączyły do swoich systemów środki ochrony przestrzennej przyczyniające się do tworzenia spójnych i reprezentatywnych sieci morskich obszarów chronionych odpowiednio reprezentujących różnorodność tworzących je ekosystemów”. W oparciu o ten przepis, Komisja może potencjalnie egzekwować rozwój sieci obszarów chronionych, wszczynając postepowania przeciwnaruszeniowe.

W pozostałym zakresie, w 2024 r. Komisja Europejska oceni, czy UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów na rok 2030, czy też potrzebne będą bardziej zdecydowane środki obejmujące również nowe unijne prawo.

Cel: 10% ochrony ścisłej

Polega on na ścisłej ochronie co najmniej jednej trzeciej obszarów chronionych UE (tj. co najmniej 10% obszaru lądowego i 10% obszaru morskiego), w tym wszystkich pozostałych lasów pierwotnych i starych lasów UE.

Szczegóły rozumienia tak sformułowanego „celu 10%” ujęte są w dokumencie roboczym Komisji Europejskiej „Kryteria i wytyczne dotyczące wyznaczania obszarów chronionych”: oryginalny tekst angielski nieoficjalne tłumaczenie polskie

Co oznacza „ochrona ścisła”?

Pojęcie „ochrona ścisła” w rozumieniu unijnej strategii ma nieco inne, szersze znaczenie, niż w polskiej ochronie przyrody.

W Polsce ochrona ścisła oznacza całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych taką ochroną.

Celem „ochrony ścisłej” w rozumieniu unijnej strategii ma być „zachowanie ochrona lub odtworzenie integralności obszaru przyrodniczego o wysokiej różnorodności biologicznej z jego podstawową struktura ekologiczną i wpieranie procesów naturalnych. Procesy naturalne powinny pozostać w zasadzie niezakłócone presją człowieka i zagrożeniami, tak wewnętrznymi jak i zewnętrznymi”.

Warunek pozostawienia procesów naturalnych w zasadzie niezakłóconych przez człowieka sprawia, że często tak rozumiana ochrona ścisła będzie ochroną bierną, z dopuszczeniem tylko ściśle ograniczonych interwencji zapobiegających zagrożeniom (zapobieganie pożarom, kontrola gatunków obcych), badań naukowych i nieszkodliwych dla przyrody form rekreacji.

Jednak, na poczet „obszarów ściśle chronionych” będzie można zaliczyć także obszary, na których stosuje się ochronę czynną podtrzymującą lub wzmacniającą naturalne procesy. Ingerencja musi wówczas jednak być ograniczona tylko do działań niezbędnych do odtworzenia lub zachowania siedlisk i gatunków, dla których obszar został wyznaczony (np. zapobieganie pożarom i ich gaszenie, zarządzanie wypalaniem w celu ochrony przyrody, kontrola gatunków inwazyjnych, koszenie łąki w sposób optymalizujący jej walory przyrodnicze; kontrola dzikich zwierząt kopytnych w celu zapewnienia dobrego stanu siedlisk i gatunków będących celem obszaru chronionego, gdy naturalne drapieżnictwo jest niewystarczające). Jednak, działania interferujące z naturalnymi procesami, ale nie podtrzymujące ani nie wzmacniające ich, nie są dozwolone.

Przykładowo, „obszarami ściśle chronionymi” są obszary kategorii I IUCN (rezerwaty ścisłe i obszary Wilderness) i niektóre strefy obszarów kategorii II IUCN (parków narodowych).

W praktyce, „ochrona ścisła” w sensie unijnej strategii oznacza całkowite oddanie obszaru przyrodzie – tak jak w Polsce rezerwaty oraz strefy ochrony ścisłej i czynnej w parkach narodowych. Nie obejmuje ona natomiast ochrony zintegrowanej z użytkowaniem obszaru (np. rolnictwo wspierane programami rolnośrodowiskowymi, proekologiczna gospodarka leśna).

Obszary objęte ochroną ścisłą muszą mieć sens funkcjonalny, np. muszą być wystarczająco duże, aby kluczowe procesy naturalne przebiegały w sposób niezakłócony. Mogą być potrzebne strefy buforowe, otaczające takie obszaru, ale niezaliczone do ich powierzchni. Takie obszary chronione mogą być ważnym elementem odtwarzania przyrody, zwłaszcza tam gdzie wartości przyrodnicze mogą być przywrócone przez samo zatrzymanie lub ograniczenie niektórych presji ze strony człowieka

Ochronie ścisłej powinny zostać podane wszystkie lasy naturalne i tzw. starolasy (old-growth forests). Kryteria ich identyfikacji będą przedmiotem osobnego dokumentu. Ścisłej ochronie powinny być podane także znaczące obszary (ale niekoniecznie całość) innych ekosystemów bogatych w węgiel, jak: torfowiska, łąki, tereny podmokłe, namorzyny i łąki trawy morskiej.

Obszary ochrony ścisłej to podzbiór „obszarów chronionych”

„Obszary ściśle chronione” mają być podzbiorem „obszarów chronionych”. Można uznać taki status całych obszarów chronionych (np. rezerwaty przyrody) albo niektórych części obszarów chronionych (np. strefy ochrony ścisłej i czynnej w parku narodowym; fragmenty obszaru Natura 2000 przewidziane planem zadań ochronnych do wyłączenia z użytkowania i do kształtowania przez naturalne procesy).

Obszary objęte ścisłą ochroną muszą jednak spełniać wszystkie ogólne kryteria „obszarów chronionych”, tj.:

określony status prawny obszaru chronionego,
zidentyfikowane wartości przyrodnicze dla których są chronione,
określone indywidualne cele i środki ochrony,
weryfikacja skuteczności ochrony, tj. prowadzony monitoring realizacji celów ochrony obszaru.

Do uznania za „obszar ściśle chroniony” nie wystarczy więc sam fakt, że jakaś powierzchnia chwilowo nie jest użytkowana.

Co „cel 10%” oznacza dla poszczególnych państw członkowskich?

Regiony biogeograficzne to duże jednostki geograficzno-przyrodnicze, na które podzielona jest Europa. Polskie Karpaty są częścią tzw. alpejskiego regionu biogeograficznego (skupiającego generalnie wszystkie wysokie góry Europy). Pozostała lądowa cześć Polski jest częścią kontynentalnego regionu biogeograficznego. Jako odrębny region traktowany jest Bałtyk. Cel może więc być osiągnięty także, gdy np. obszary ściśle chronione pokryją mniej niż 10% polskich Karpat, ale ponad 10% Pirenejów (lub odwrotnie). Z drugiej strony, ewentualna nadwyżka obszarów ściśle chronionych w polskich Karpatach nie skompensuje niedoboru obszarów w pozostałej lądowej części Polski ani na Bałtyku; ewentualne duże obszary ściśle chronione na Litwie nie mogą skompensować ich braku w Polsce (bo Litwa to już tzw. borealny region biogeograficzny).

Komisja Europejska szacuje, że obecnie ochronie ścisłej w rozumieniu Strategii podlega 3% obszaru lądowego i 1% obszaru morskiego UE. Nie ma jeszcze oszacowania, jaka jest obecna powierzchnia obszarów ściśle chronionych w poszczególnych regionach biogeograficznych ani w poszczególnych państwach członkowskich UE. W Polsce obszary ściśle chronione w rozumieniu Strategii zajmują obecnie najprawdopodobniej ok. 1,5% powierzchni kraju.

Droga do celu

Każde państwo członkowskie UE w 2022 r. przedłoży Komisji Europejskiej, w ramach wykazu istniejących obszarów chronionych, wykaz obszarów lub ich części ściśle chronionych, a także zamiary co do rozwoju sieci takich obszarów. Te przedłożenia będą przedmiotem dyskusji (w I połowie 2023 r.) w formule w formule tzw. seminarium biogeograficznego, czyli z udziałem przedstawicieli państw członkowskich, ekspertów oraz organizacji pozarządowych działających w roli „adwokatów przyrody”. Konkluzją dyskusji powinna być ocena, czy obszary chronione raportowane przez poszczególne państwa faktycznie spełniają kryteria „obszarów chronionych” w sensie unijnej strategii, oraz czy propozycje rozwoju sieci obszarów chronionych w poszczególnych państwach faktycznie „przyczyniają się do osiągnięcia celu w stopniu proporcjonalnym do swoich wartości przyrodniczych i do swojego potencjału odbudowy przyrody”. W wyniku takiej dyskusji, państwa członkowskie mogą zostać poproszone o zrewidowanie swoich zobowiązań, tak aby wszyscy przyczyniali się w proporcjonalny sposób do osiągnięcia celów.

W 2024 r. Komisja Europejska oceni, czy UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów na rok 2030, czy też potrzebne będą bardziej zdecydowane środki obejmujące również nowe unijne prawo.

Cele odtwarzania przyrody

Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 mówi ogólnie, że do 2030 r. należy zapewnić, że:

Siedliska przyrodnicze i gatunki o znaczeniu europejskim nie wykazują trendu pogarszania się stanu ochrony,
Co najmniej 30% z nich osiąga właściwy stan ochrony lub przynajmniej wykazuje pozytywny trend,
25 tys. km rzek zostanie zrenaturyzowanych do stanu „rzeki swobodnie płynącej” (oznacza to ciągłość podłużną rzeki, ciągłość poprzeczną tj. związek z terenami zalewowym i okresowe wylewy; naturalne związki z wodami podziemnymi; naturalny reżim hydrologiczny).

Odtwarzanie przyrody ma być przedmiotem prawa UE, wiążącego wszystkie państwa członkowskie.

22 czerwca 2022 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt Rozporządzenia Parlamentu i Rady UE w sprawie odtwarzania przyrody, które ma określić szczegółowe wymagania w tym celu. Rozpoczęło to procedurę ustanawiania rozporządzenia przez Parlament Europejski i Radę UE.

Rozporządzenie ma stanowić ramy do osiągnięcia ogólnego celu w nim wymienionego:

efektywnej renaturyzacji 20% terenu lądowego i obszaru morskiego UE do 2030 r., a do 2050 r. – renaturyzacji wszystkich potrzebujących tego ekosystemów.

Może to być powiązane z innymi celami strategii, dotyczącymi obszarów chronionych i perspektywy 2030 r. – np. gdy obszary renaturyzowane spełnią wymogi stawiane obszarom chronionej przyrody i zostaną taką ochroną objęte – będą mogły być zaliczone na poczet celu „uznanie 30% terenu lądowego i 30% obszarów morskich UE za obszary chronione”. Jeżeli wskutek tej renaturyzacji w tych obszarach zostaną odtworzone naturalne procesy przyrodnicze (np. renaturyzacja przez oddanie naturalnym procesom, albo przez jednorazowe działania naprawcze i oddanie naturalnym procesom), to obszary takie będą mogły być zaliczone na poczet celu „objęcie 30% terenu lądowego i 30% obszarów morskich UE ochroną ścisłą”.

Rozporządzenia UE są bezpośrednio wiążące dla wszystkich państw członkowskich, a jego ostateczny kształt zostanie ukształtowany w procesie legislacyjnym.

Co zakłada projekt rozporządzenia?

Państwa członkowskie muszą wdrożyć środki ochronne niezbędne do doprowadzenia do dobrego stanu siedlisk przyrodniczych wymienionych w aneksie (lista dla siedlisk lądowych odpowiada siedliskom „naturowym” z dyrektywy siedliskowej, choć jest inaczej pogrupowana; lista dla siedlisk morskich jest inna i szersza) – do 2030 r. na 30% areału, do 2040 na 60% areału, do 2050 na 90% areału każdej z grup siedlisk (grupy to np. lasy, mokradła, wody z aluwiami). Dotyczy to także siedlisk poza obszarami Natura 2000. Państwa członkowskie muszą dodatkowo, w swoich planach krajowych, określić referencyjne zasoby poszczególnych typów siedlisk i odtworzyć siedliska – do 2030 r. na 30% brakującego areału, do 2040 na 60% brakującego areału, do 2050 na 90% brakującego areału każdej z grup siedlisk. Wybór obszarów do w/w działań ma następować na podstawach naukowych. Państwa muszą zagwarantować, że udział areału siedlisk we właściwym stanie ochrony będzie wzrastał, aż do osiągnięcia 90%.
Państwa członkowskie muszą podjąć działania odtwarzające siedliska gatunków z zał. II, IV i V dyrektywy siedliskowej oraz siedliska ptaków, aż do osiągnięcia wystarczającej ilości, jakości i łączności ich siedlisk. Wybór obszarów do w/w działań ma następować na podstawach naukowych. Państwa muszą zagwarantować wzrostowy udział ilości i jakości odpowiednich siedlisk dla tych gatunków.
Państwa członkowskie muszą zapewnić niepogarszanie stanu siedlisk przyrodniczych wymienionych w aneksie (dotyczy nie tylko obszarów Natura 2000!). Wyjątkiem może być sila wyższa, nieuniknione konsekwencje zmian klimatycznych lub nadrzędny interes publiczny przy braku rozwiązań alternatywnych, a na obszarach Natura 2000 dodatkowo zapewnienie kompensacji.
Państwa członkowskie muszą do 2030 r. zapewnić, że nie zmniejszy się udział terenów zielonych w miastach i pokrycie koron drzew w miastach, w porównaniu do stanu z 2021 r.; do 2040 r. zwiększyć ten udział o 3%, a do 2050 r. – o 5%. Dodatkowo do 2050 r. państwa muszą zapewnić co najmniej 10% pokrycie koron drzew w miastach.
Państwa członkowskie muszą zinwentaryzować bariery w podłużnej i poprzecznej ciągłości wód powierzchniowych, ująć potrzeby ich usuwania w krajowym planie odtwarzania ekosystemów, a następnie usuwać bariery zgodnie z tym planem. Dotyczy to także barier między rzeką a terenami zalewowymi i powinno być spójne z odtwarzaniem naturalnego funkcjonowania terenów zalewowych.
Państwa członkowskie muszą do 2030 r. zatrzymać spadek populacji zapylaczy, i odwrócić go do trendu wzrostowego, weryfikowanego co 3 lata. Komisja Europejska określi aktem wykonawczym metodę monitoringu.
Państwa członkowskie muszą dodatkowo wdrożyć odpowiednie środki ochronne w krajobrazach rolniczych. Środki te muszą zapewnić wzrostowy trend wskaźników: indeks motyli, indeks ptaków krajobrazu rolniczego, ilość węgla w mineralnych glebach rolniczych. Muszą w szczególności zapewnić, że indeks ptaków krajobrazu rolniczego (tzw. FBI) wzrośnie do określonych poziomów – dla Polski byłoby to: do 2030 r. – 105 poziomu wyjściowego (na rok po wejściu w życie rozporządzenia), do 2040 r. – 110%, do 2050 r. – 115% (jak na razie, ten wskaźnik w Polsce spada i w 2021 r. wyniósł ok. 77% wartości z 2004 r.).
Państwa członkowskie muszą wdrożyć środki ochronne torfowisk będących w użytkowaniu rolniczym – do 2030 r. obejmujące co najmniej 30% areału takich torfowisk z czego na ¼ odtwarzające właściwe uwodnienie; do 2040 r. – 50%, z czego ½ z odtworzonym uwodnieniem; do 2050 r. – 70% .
Państwa członkowskie muszą dodatkowo wdrożyć odpowiednie środki ochronne w lasach. Środki te muszą zapewnić wzrostowy trend wskaźników: ilość martwego drewna stojącego, ilość martwego drewna leżącego, udział lasów o strukturze różnowiekowej, łączność ekologiczna lasów, indeks ptaków leśnych, zasoby węgla organicznego w glebach leśnych.
Dla wskaźników, wymienionych w rozporządzeniu dla których nie podano ogólnych wartości docelowych, państwa członkowskie określą do 2030 r., na podstawie naukowej, jaki poziom byłby uznany za satysfakcjonujący. Będzie to podlegało ocenie KE.
Państwa członkowskie muszą opracować krajowe plany odtwarzania ekosystemów zapewniające wykonanie powyższych obowiązków, obejmujące perspektywę do 2050 r., z celami okresowymi. Plany określą m. in., w ramach wynikających z rozporządzenia, cele dla poszczególnych typów siedlisk i gatunków, środki ochronne i obszary wybrane do ich odtwarzania, monitoring i ocenę efektywności. Projekty planów mają powstać w ciągu 2 lat od wejścia w życie rozporządzenia i będą podlegać ocenie Komisji Europejskiej, której spostrzeżenia państwa są obowiązane wziąć pod uwagę. Plany będą podlegały rewizji co najmniej raz na 10 lat. Gdy postęp będzie niewystraczający z punktu widzenia ogólnych celów, plany muszą być uzupełnione o dodatkowe środki. Gdy Komisja Europejska uzna, że postęp jest wystarczający, może żądać przedstawiania jej odpowiednio rozszerzonego planu.
Wszyscy mający w tym uzasadniony interes, w tym wszystkie organizacje ekologiczne, muszą mieć możliwość zaskarżenia do sądu krajowych planów odbudowy ekosystemów oraz zaniechać właściwych organów państwowych.

Wdrożenie w/w wymogów oznaczałoby, że wiele obszarów – także dziś nie chronionych – będzie musiało być poddanych daleko idącej renaturyzacji.